25.6.09

Al Binda... Pode rola!

Ofisializason di Alfabetu Kauverdianu e ka e ofisializason di Krioulu, e sin ofisializasãu di grafemas pa reprizenta son di fala. Ofisializasãu (era?) ta ben pirmiti kria un basi pa un akordu unifikason minimu a nivel di ortografia di palavras dentu di territoriu nasional, istu a longu prazu…

Disionarius ta difini Alfabetu komu 1) un konjuntu di letra di un língua rumadu sigundu un determinadu konvenson; 2) un konjuntu di karateris o di sinais konvensional; 3) konjuntu di sinais utilizadu pa skrebe di modu uniformi fonemas di un determinadu lingua (…); i sabedu ma 1) alfabetu tantu pode ser di basi latina (ou nau), 2) tudu (?) lingua pode tem se propi alfabetu (alfabetu purtuges tem 23 letra i ku akordu ortografiku e ta pasa ta tem 26, alfabetu polaku ten 32 letra i, e ka tem Q, V, X, alfabetu Russo, …). Enton, ka ten mal ninhun Kauverdianu ten se propi alfabetu, ki pode ser igual o diferenti di alfabetu di kes otus língua!

Ofisializasãu ki foi fetu na 16 di marsu através di Decreto-lei nº 8/2009, foi di un alfabetu, ku nomi di Alfabetu Kauverdianu, istu e, un konjuntu di 23 letra entri es 4 digrafu (a,b,d, dj,e,f,g,h,i,j,k,l,lh,m,n, nh,¨n,o,p,r,s,t, tx, u,v,x,z ( digrafu sta en distaki)) pa skrebe na kauverdianu.
Kel dikretu-lei, ka foi pode ser ntendedu komu ofisializasãu di Kriolu. Entendedu ma a partir di kel data, ofisialmenti, skrebe na Kauverdianu signifika uza kes letras pa ortografa kada son, kada sílaba i kada palavra ki ta fradu na língua Kauverdianu na tudu ses variedadis e variantis, pa tudu nos ki e alfabetizadu na língua Kauverdianu pode le…skrebe i torna le i, pa torna skrebe…Purtantu, e nes kontestu ki nu debe intende inpurtansia di AK, inkuantu alfabetu pa skrebe lingua ki ta papiadu na Kauverdi, lingua di un Nason indipendenti.

Ningen ka ten duvida ma na kada ilha abitadu ta papiadu um “variedadi variantis” di kriolu i ki kada un des ilha ku ses “variedadi/variantis sta guardadu na mimoria di kada falanti un rikeza kultural nasional imensu ki sa ta mori ku kada falanti… ofisializason di alfabetu kauverdianu (era?) ta ben pirmiti rigista na papel o otu suporti skritu es mimoria… un forma di perpetua identidadi di tudu kauverdianu.

"Mas quem é contra a oficializaçao do crioulo? Que eu saiba, o pessoal é contra a imposiçao/oficializaçao do badiu. Quem está a esconder o seu jogo é precisamente Manel e o Paicv.Ainda por cima com mentiras quando diz que nao ha outras propostas. Eu por exemplo ja disse que temos o alfabeto português que serve para a gente escrever as duas linguas; disse também que podemos começar ja amanha a ensinar o crioulo nas escolas; escrevi também que podemos começar ja amanha a traduçao de livros para crioulo e a escrever manuais em crioulo etc etc. So depois, falaremos em oficializaçao; mas oficializaçao do crioulo e nao do badiu, porque cada crioulo tem nos genes o seu proprio crioulo da sua ilha, o que muitos chamam variante. Mas variante do quê? So pode ser variante do crioulo, tout court!.. " (...)"

Al Binda, In Ku Frontalidadi

2 comentários:

  1. MA KAL KE VARIANTE KI NU TA UZA??

    Ta parsen ma ken ki ta fika pa kel pergunta la sta ta perdi tempu i ta kori tras di rabu. Si nu ka sta bai nun kau.

    kela sta ta prova ma kes algen la sta ta fazi corpo moli pa ka dexa kusa anda.

    Alen li ta skrebi nha kriolu sima nta intendel. Alfabetu e basi. Nhos dexa kusas bai.

    ResponderEliminar
  2. Ka nho skese ma nho sa ta skrebe pa un leitor o pa monti di leitor... ta txiga un tenpu ki propi alfabetizadu ta xinti nisisidadi di sipara alguns palavra, quer dizer, uza regra di skrita pa pode ten un verdaderu komunikason entri leitor/skritor. Pur izenplu, nes frazi, pa nu ten en vizualizasãu sintatiku, debeba ser assin: Alen li ta skrebi sima N ta intende-l (N maiuskulu e prunomi pesoal sujeitu i es -l ki sta na fin e pron pesoal KD). Ta parse-m, ta parse-bu (parse-u)ta parse-l, ta parse-nu, ta parse-s. Sipara forma verbal di prunomi KD ku trasinhu ta fasilita leitor na se leitura/konprenson.

    ResponderEliminar