7.3.10

... Skrita di Lingua Kabuverdianu...


Si ora ki nu ta skrebe na Lingua Kabuverdianu (kuandu ofisializadu) e pa tudu kabuverdianu alfabetizadu le, anton, nu debe ortografa arguns di kes vogal ki e mudu, pamodi e es ki ta sirbi pa rekonstitui silba na ora di forma palavras derivadu, pur izenplu, ki ta obedese prinsipius morfolojiku geral.
Pur izenplu, na skrita di Lkv si setadu *TITL(nomi) obrigatoriamenti ta setadu tanbe posivel formasãu di:
*tilar>titladu>intitla>titlaridadi>titlmetria>titlador>titlasãu>titlajen>titleru; etc. (…)

Sabedu ma na un varianti di kriolu un vugal pode ser mudu mas nakel otu e ka e. Si nu konkorda ku es fatu, enton, Norma di skrita di Lingua Kabuverdianu a "autorizar ofisialmenti" debe traze vugal mudu i dexa Leitor posibilidadi di pronunsia-l o nau na atu di leitura.
Ago, ninhun pruposta di skrita di Lingua Ofisial (LO) ta tem se bazi “preskrisãu” di manera ki kada un di ses falantis ta papia, mas ten di ser un pruposta ki ta splisita “regras” ki komunidadi di falantis ta utiliza di forma intuitivu. Pa otu ladu, pruposta di skrita di un LO ka ten intensãu di da konta tudu falar (prozodia) nen di tudu dialetu faladu dentu di se frontera.
Sendu sertu ki, individualmenti, kada falanti-skrebenti pode skrebe suma ki el ta papia, violandu “regras ofisiais”, mas fazendu isu, el ta ser lidu sobretudu pa se grupu di amigus i/ o admiradoris (…).
Alendu mas, LO ofisial pa se natureza i ses objetivu el tem di ser regradu pa normas i prinsipius geral ki sta na origem di kel Lingua partikular. El debe pirmiti un saber linguistiku konsienti i el debe pode ser studadu i ensinadu. Pa isu, el debe ten obrigatoriamenti un padrãu di skrita ofisial i nasional autorizadu pa sustenta unidadi linguistiku di Nasãu.

E konsensual ki Lingua ki papiadu na seiu di família e un prusesu “natural”, mas norma padrãu el e “artifisial” i e un prusesu di kodifikasãu kontinua. Dai ki karkel planifikasãu linguistiku e ten na fonti un Instituisãu Publiku ku kredibilidadi i rikonhesimentu Sientifiku, pa ta faze leis i  regula uzu kuretu di Lingua Nasional Ofisial, i promove konsiensia linguistiku di kumunidadi di falantis, pelu menus a nivel Nasional.
Purtantu, kre pasa es imaginasãu fasilitu di ki kada falanti pode skrebe suma ki el ta papia (eskrita fonetiku-fonolojiku) e ka debe ser difendidu a nivel di Pulitika di Stadu i komu Prinsipiu Institucional, pamode e ka ten suporti Sientifiku. Si inda pur sima, e ka ta leba a ladu ninhun.

Mestedu, oji, e sosializasãu di un skrita di Lkv i ki falantis ta sinti na el un mas valia (…). i si nu lenbra sosializasãu ki kumesa ta ser fetu na kominikasãu sosial atraves di prugrama "le i skrebe língua kabuverdianu" era inaseitavel, talves pur isu me es kaba ku el. Pois, kel prugrama “le i skrebe…” tinha “ab initio” tendensia disfarsadamenti rejionalista: Mindelu ku Praia. Kuandu tudu nos sabe ma pruposta di skrita ofisial di karkel lingua faladu (agrafa?) ten di ser nesesariamenti funsional i di ser di kriadu supra tudu falares nasional, mas ki tudu falantis ta identifika ku el. Sen po en kauza es relasãu saudavel entri diversus falares nasional.

Sem comentários:

Enviar um comentário