Linguistas sta di akordu ma karkel LÍNGUA NATURAL ki ta papiadu na un kumunidadi di falantis ta varia na tempu i na ispasu. Es sabe ma un lingua ta varia so pamodi e ta papiadu, indipendentimenti di kenha ki ta papia-l komu lingua materna o nau. I inda, es ta observa es variason (ki pode rezulta en mudansa) komu objetu di studu sientifiku i sistematiku.
Linguistas sabe ma karkel LINGUA NATURAL ta kria obrigatoriamenti variedadis i variantis dialetal, motivadu pa fatoris diversus. Tanbe, ki es variantis pode ser fonetiku, fonolojiku, morfolojiku, sintatiku, semantiku, lexikal… dentu di un sistema linguistiku. I mas, ki un língua ki ta papiadu nun determinadu spasu (…, Stadu, Pais o Nason) i nun determinadu periudu di tenpu, normalmenti longu, ta ganha variasons na se Gramátika ki ta pirmiti linguistas karateriza es variasons komu un variedadi “dialetal”, “sosioletal” o “idioletal” di Lingua, o un Lingua diferenti, nada mas di ki isu.
Linguistas ten kunhesimentu konprovadu na studus di varius realidadis linguistiku-sosiais, ma e un dialetu, di entri kes varius dialetu ki ki ta papiadu dentu di un Stadu/Nason ki ta ser adotadu pa Puder Pulitiku komu PADRÃU por razons “sosial, komunikasional i pulitiku (menus linguistiku o otu). I , ora ki un Stadu adota na se Konstituison “ES DIALETU” komu NORMA PADRÃU e es ki ta ser enxinadu na skola (komu lingua primera, língua sigunda o lingua Stranjeru). Skolas, sobretudu kes publika, ten di kunpri ses objetivu: un di kes mas inpurtanti ki e nxina (ensinu splisitu… le i skrebe realidadi kultural involventi di kada un i di tudu nos inkuantu Nason) es dialetu ki foi promovidu pa ser língua OFISIAL i NASIONAL na tudu vertenti se di Gramatika. Gramatika e entendedu li komu: “ estudo objectivo e sistemático dos elementos (fonemas, morfemas, palavras, frases etc.) e dos processos (de formação, construção, flexão e expressão) que constituem e caracterizam o sistema de uma língua.”
Ku SKODJA I OFISIALIZASÃU DI ES DIALETU "X", logu, kes otus dialetu/varianti nasionais ta pasa ta ser odjadu, kredu o ka kredu, komu DESVIUS di Norma-Padrãu. E di fatu Desvius, mas igualmenti inpurtanti na (re)konstruson i (re) konfigurason konstanti di kel “DIALETU OFISIALIZADU” .
Repara, “nes sintidu desvius” ka signifika, di pontu di vista linguistiku, sertu i eradu… sinplismenti otu forma regional di papia un mesmu língua, ki ka foi promovidu.
Na kazu di Lingua Kauverdianu “dialetu a ser ofisializadu”, sen kre papia sobri storia di Lingua di Kauverdi, oji nu ten komu sertu, pamodi dja ten arguns studus, dos grandis variedadis di Kriolu na Kauverdi, dezignadamenti kriolu di sotaventu i kriolu di barlaventu. Sobri variantis/falaris ka ten studus sistematiku.
Ten sirkuladu opinions, mas o menus sosializadu, ma ofisializason di kauverdianu ta inplika obrigatoriedadi di pasa ta fala “badiu”… ideia/opinion falsu, so a partida...
Stadu ka pode (debe) ten intenson di proibi algen di papia se propi dialetu na se kumunidadi... Mesmu ki el kre, e un trabadju inpusivel di faze.
Ago, kuza ki e sertu sin, e ki Lingua Kauverdianu, es dialetu promovidu a Lingua Ofisial, na se perkursu natural, a longu prazu ta torna util i tudu kauverdianu ta ben papia-l djuntu ku se idioletu. Falantis Kv ta pasa ta papia un lingua informal (na se sirkulu di amigus i kulegas) i un otu formal /ofisial na instituisons publikas nasionais… es lingua formal será un realidadi, mas rezultadu konkretu e senpri inprevisivel.
Di mas a mas, Lingua ofisial e konsideradu un sugundu lingua ki tudu mininus ki ta bai pa Skola ta prende, ku poku distinsons di se lingua maternu i primeru.
Sta klaru ki kenha ki ta papia es dialetu “promovidu” komu língua OFISIAL di Stadu, el ta fala i el ta skrebe ku kureson preskritiva, ki el ta prende na Skola.
Un vantaji, karkel kauverdianu alfabetizadu ta pasa ta komunika di forma inekivoka na se Lingua maternu ku otus kauverdianus, di SantAnton te Djabraba, pamodi el ta fala/skrebe na un Un Lingua Nasional ki ta enxinadu na tudu Skola di Kauverdi... Un Lingua Ofisial di tudu nos!
Nota: kureson e senpri relativu a… NORMA PADRÃU.
Sem comentários:
Enviar um comentário