24.5.09

AK Decreto-Lei nº8/2009.

Atensãu Opinions Makers: dja nu pasa fazi di alupec sprimental, gosi nu sta na fazi di Alfabetu Kauverdianu In Decreto-Lei nº8/2009.

Sidadons kauverdianus lisensiadus, mestris y dotoris, pesoas sklaresidus (o nau) na duminiu di linguistika, sosiolinguistika, psikolinguistika, neurolinguistika y otus ___linguistika ten publikadu na komunikason susial (blogs inkluidu), di uns tenpu a es parti,artigus di opinion sobri skrita di kriolu di Kauverdi pa sklaresimentu y diskuson publiku. E di louva e di inkoraja se kontinuason pelu fatu di e ta pirmiti,na meius undi e pusivel, interesadus dexa ses kumentariu reflexivu sobri es materia. E raru ka parse kumentarius/dibatis entri alupekadoris y nãu-alupekadoris. As vezis e saudavel!

Ultimu artigu ki N ten kunhesimentu e di Napoleão de Andrade y e sta publikadu na Liberal online di 22 di Maiu, ALUPEC E AFROMANIA, el traze se opiniãu enkuantu pedagogu(?). N ka sa ta ben diskuti utilidadi di grafema “K” pa raseta vitamina “C” nen alinha nes pensamentu ma “A evolução do crioulo deve seguir em direcção à língua portuguesa, cuja influência é mais de 90% no léxico cabo-verdiano.”, pamodi N (nu)ta pensa ma língua e ka (so) “Léxico”. Pa otu ladu, ami N ka sta movidu pa ninhun “mania” ki e ka linguistiku nãu.

Ago, un otu afirmason publikadu nes artigu y ki bali pena diskodifika e es li undi Napoleão ta diskubri, talves sen kre, un razon primeru, verdaderu y profundu des prujetu di kriason di alfabetu kauverdianu (AK) el skrebe: “ALUPEC não é unicamente estudo sobre o alfabeto cabo-verdiano, mas sim um conjunto de programas sobre a língua crioula, com métodos, formas e estratégias bem definidos a curto, médio e longo prazo. ki nu ta reskrebe-l ku sigintis kureson a bold : ideia di ki se ten o ki nu debia ten e ki di fatu, alfabeto caboverdiano não é unicamente estudo sobre o alfabeto caboverdiano, mas sim um conjunto de programas sobre a Língua e Cultura Caboverdianas, com métodos, formas e estratégias bem definidas a curto, médio e longo prazo.

Entãu ka teneda es ideia!?

Si e nãu, nu meste, tudu nos, tene es ideia ki AK e un prinsipi (fin dja stivi mas lonji) pa formason di nos Identidadi Nasional, pamodi si es prujetu di inplimentasãu di AK ka fosi isu, era mas un prizenti txapa-txapa ki nu staba ta rasebe di pulitikus kauverdianus (di varius guvernu) ileitus pa tudu sidadon kauverdianu indipendentimenti di ser di situason o di opozison . Filismenti, es e ideia, kuazi unanimi, di nos guvernantis provadu na forma komu es sa ta djuda faze nase (dja ago, ka simiadu) en primeru lugar un prujetu ki so ta ruspeta a nason Kauverdi.
Foi aprovadu un AK, inbora mal sosializadu, ma jeradu ku mas valia di tudu variedadis di kriolu nasional (Prova sta num librinhu ki nu mesti kumesa ta le pa grupu di padronizasãu di alfabetu Proposta de Bases do Alfabeto Unificado para e Escrita do Cabo-verdiano: , pa ki tudu kauverdianu pode skrebe na lingua di nasãu ki e di sel. Seja, inda ki e so pur isu, AK e benvindu pamodi e un feramenta ki ta ben pirmiti nativus kauverdianu prende skrebe y reskrebi primeru ses propi realidadi verbal involventi, sen prejuizu di karkel spesi.

Enfin, AK ta ben faze kon ki tudu kauverdianu skrebe tanbe na se lingua pa otus letradus na Kauverdianu le pa torna skrebe y pa torna le mas tardi.
Mas un bes, nos, enkuantu nason, nu debe ruspetu a es AK sen dixa di tra-l, di bes a bes, ku bazi na siensia linguistika, entendidu segundu Saussure: “ciência que tem por único e verdadeiro objecto a língua considerada em si mesma e por si mesma” , kes ramu fraku.
Nu sabe ma Lingua ofisial di mundu interu di bes en kuantu es ta “sufri” variason y modifikason y nos e konsienti di es realidadi inkontrolável,… entãu ora ki forma di fla sta longi di forma ki tradisionalmenti ta skrebedu un determinadu palavra Instituison di direitu ta propoi se alterason na forma di ortografia.

Oji so nu podi diskuti, fundamenta y propoi "alterason" di AK pamodi AK dja sta dja ivestidu komu alfabetu pa skrebe lingua kauverdiana ki tudu kriolu ta papia.


Desdi 1975 ki lingua y kultura kauverdiana e livri politikamenti pa rekonstrui se propi kaminhu. Kuze ki staba ta falta?

Sem comentários:

Enviar um comentário