27.8.11

Skrebe é na Purtuges, mas

... papia é na Lingua materno.
Ami é de kel tenpo ke ta parguntada mininus kuzé ki bu sta fazé na Skola? E rasposta era kel li: N sta prende LER ku SKREBE. Ago, nu debe ntende nes rasposta ke mininus dja sabe(ba) papia, purtanto el ka sta bai prende papia. Talves nunka ka pensada ma mininus ta papia un lingua ke é ka lingua de ensino, purtuges. Se pensada, rasposta kureto – korijido -  era N sta prende LER, SKREBE I PAPIA purtuges. Mas manera, se inda na kel tempo ka ta nxinada mininus PAPIA purtuges na Skola. Era de fato leitura i konprensão de testo skrebedo na purtuges…  papia purtuges ta kumesada na ta "Ratxa Gramatika de Purtuges" té ke dizimburra… dispos era pratika na sistema kolonial de funsionalismo publiko ke ta tornaba un kabuverdiano obrigatoriamente mas konpitente na ta papia purtuges.
Na Kabu Verde nu tene inda un prabulema na sistema de ensino-aprendizage ke ben desde tenpo ki kriolo torna lingua natural. Indipendensia Nasional ku konsekuente Demokratizasão de Ensino ka pode kontinua ku es sistema de ensino aprendizagen ke ta poi na plano zero lingua ke tudo kabuverdiano ta papia, ke é sempre un kriolo… Lingua ke ta papiado nes txon, da vida até a morte!
Quando é ke Lingua Nasional ta torna, tambe nes PATRIA, lingua de skrita ku de ensino-aprendizaje?
Antis de N kontinua ku kel testo li, skrebedo na un kriolo, N ta txoma atenson de leitoris pa seginte: skrebe kriolo segundo regras de Alfabeto Kabuverdiano institusionalizado, o “regra” de kada alfabetizado na purtuges ta pratika é ka impidi leitoris kabuverdiano alfabetizado na purtuges de ler es nha testo, na midida ke kenha ke ta ler es nha kriolo é sempre un Bilinge o un falante alfabetizado na purtuges. N sta serto ma es testo ka ta ser lido-konprendedo pa un Ingles o un franses ke ka sabe kriolo ku purtuges.
Sta klaro ke N ta difende un, i un só forma de skrita pa Lingua Kabuverdiano – kada kenha pode skrebe se idioleto, mas el el sta fora de karkel pruposta sientifiko, aliás es é un pruposta ke ninhun linguista ka ta difende, só pamode el ka ten difeza na Unidade Pulitika Nasional…
Nos  é livre pa nu papia nos língua materno na tudo mundo, pamode nu ka ta ser libertado pa  nu skrebe nos lingua nasional? Pamode ke nu ka pode ten un ensino publiko na Lingua Nasional tambe?  Dja ke sta provado atraves de piskisa linguistika ma kriansa ta prende midjor se el nxinado na lingua ki el ta papia... ta difendedo un ensino sentrado na aluno, ensino ta frakasa ora ke aluno ka ta interaji ku prusor ku medo de txakota de kulegas:
Olha prusor, foi nha cólega que me pinchou... eu tambem tenba que o pinchar...

Nu meste é sosializa es ideia i forma pusoris de Lingua Materno.

Sem comentários:

Enviar um comentário